Recepten met snijbiet

Snijbiet

Beta vulgaris var. Cicla of Beta vulgaris subsp. vulagaris
Snijbiet, warmoes, snijmoes (Nederlands); chard, Swiss chard; Silverbeet, perpetual spinach, spinach beet, crab beet, seakale beet, mangold (Engels); Mangold, Beißkohl (blad), Römischer Kohl (blad) (Duits); bette, blette, cardes de b(l)ette, poirée (Frans); acelga (Spaans); bietola (Italiaans)

Merk op dat het Franse poirée voor niet-Fransen wel heel erg lijkt op poireau, dat prei betekent.

Historie

Snijbiet - zilversteel.jpgDe snijbiet is, net als de biet, voortgekomen uit de wilde beta vulgaris var. maritima – in het Engels ‘sea beet’ en in het Nederlands strandbiet. Deze komt voor langs de kust van zuidelijk Europa en west Azië.
Historisch onderzoek maakt duidelijk dat de biet al bij de Assyriërs (2000 – 600 v. Chr.) bekend was. De Romeinen hebben de biet in Europa verspreid. De rode biet (beta vulgaris var. ruba)  stamt uit de eind negentiende, begin twintigste eeuw.
Snijbiet is zeer populair bij onze oosterburen. Tot in de 17e eeuw; toen werd ze in populariteit verdreven door spinazie.

Warmoes of snijbiet
In het Nederlands wordt ook wel warmoes voor snijbiet gebruikt. Dat is eigenlijk onjuist. Wilt u weten waarom? Klik dan hier.

Snijbiet - geel blad.jpg

Swiss chard?
In het Engelstalige gebied is Swiss chard een gangbare benaming. Snijbiet komt niet uit Zwitserland. Het is de Zwitserse botanicus Koch geweest die de plant wetenschappelijk heeft ingedeeld. Het Swiss wordt (a) gebruikt om de man te eren maar, (b) ook gebruikt voor een groter naamonderscheid voor deze groente ten opzichte van andere. Zegt men.

Soorten snijbiet
Er wordt onderscheid gemaakt tussen snijbiet die om
a)   de stelen wordt geteeld en
b)   om het blad wordt geteeld.

Ad a)
Kenmerkend is dat er dikke nerven in het blad zijn die samenkomen in een nogal brede, forse bladstengel. Hiervan wordt zowel het blad als de steel gebruikt. Zilversteel (bovenste foto) is de Nederlandse naam voor een variant met platte, 5 cm of meer brede, witte bladstelen. Uit ervaring kunnen we zeggen dat zilversteel niet winterhard is.

Snijbiet - perpetual spinach.jpgAd b)
De stengel is dun. Het blad wordt met stengel aan de voet van de plant weggesneden. De plant produceert nieuw blad. Over het algemeen is deze variant winterhard en loopt in het voorjaar opnieuw uit.
De kleine variant wordt in het Engelsspinach beet of perpetual spinachgenoemd. Geen spinazie eigenlijk.

Culinair

Snijbiet komt veel voor in de Mediterrane keuken. Om een of andere reden is het in Nederland een Vergeten Groente. In Duitsland is Mangold vrij normaal verkrijgbaar.

Snijbiet - veelkleurig - stengelsVan dit bladgewas worden, zoals u hiervoor kon lezen, zowel de bladeren als de stelen gegeten. Het blad lijkt op spinazie en is, volgens kenners – waaronder wij van MergenMetz – zachter. Het mist het oxaalzuur.
Snijbietblad kan 1:1 uitgewisseld worden met spinazierecepten; soms wordt snijbiet als wilde spinazie verkocht. U bent gewaarschuwd. Jane Grigson raadt in haar Groentekookboek aan om wat zuring erbij te doen “om de smaak wat op te peppen”. Dat lijkt ons onnodig.
Let op bij kleurig blad: u krijgt dan niet een fraai groen gerecht; rood en rood geaderd blad wordt bruinig. Maar niet minder lekker.
De stengels worden gekookt, gebakken en/of gegratineerd. De smaak is zeer aards.

Snijbiet - Ik kan koken - foto blad stropen

Blad afsnijden of trekken? 
Trekken natuurlijk. Neem de steel in de rechterhand en met de duim en wijsvinger van de linkerhand grijpt u, daar waar het blad aan de steel begint, het blad vast en trekt het van de steel. Het resultaat is een hand blad en een rafelig spits toelopende bladsteel. Die kunt u netjes recht afsnijden, als u de stelen gaat gebruiken. 
Afhankelijk van de soort, kunnen er in het blad stevige ribben aanwezig blijven. Deze kunt u er naar believen ook uit halen.
De foto komt uit Ik kan koken (zesde druk, 1931). De kok vouwt het blad en gebruikt een aardappelschilmesje om de rib eruit te snijden.

Bewaren

Snijbietstengels zijn enkele dagen in een plastic zak in de koelkast te bewaren. Ze willen wel slap en bruinig worden, dus niet te lang. (Eet op een dag snijbietblad, eet daags erna snijbietstengel, bijvoorbeeld.) Snijbietblad is ook enkele dagen houdbaar; eveneens in een plastic zak in de koelkast, om uitdrogen te voorkomen.
17 maart 2020 — We kregen de tip van Dolf: “In een natte theedoek werkt erg goed. Daardoor heb ik het noodgewijs eens meer dan een week in kunnen smakelijk houden.”.

Voedingswaarde

Per 100 gram:

caloriën laag: 19 kcal
water 92,66 gram
voedingsvezel rijkelijk
mineralen rijk aan calcium (51 mg), fosfor, ijzer, kalium (379 mg) en in het bijzonder magnesium (81 mg).
vitamine A veel
vitamine B voldoende B1, B2, B6, B9 (foliumzuur) 14 microgram
vitamine C veel 31,50 mg
vitamine K veel 5,7 mg

Teelt

Zaaien Van medio maart tot augustus ter plekke; zaai 1-2 cm diep. Uit een zaadkluwe kunnen meerdere plantjes komen, dus uitdunnen is geraden.
Uitplanten nvt
Oogst van medio mei tot de vorst schade aanricht
Als u voor blad teelt, kunt u dit vrij vroeg afsnijden – zeker bij soorten die als spinazie worden aangeboden. Laat het hart intact; nieuwe bladen groeien weer uit.

Plantafstand: 30 cm in de rij; 30 cm tussen de rijen.

Water: geen bijzonderheden. Het is een bladgroente, dus vocht verdampt snel.

Bemesting

Veel compost. Dat houdt ook het vocht vast, wat voor een bladgroente niet onbelangrijk is.

Bodem & standplaats

Bij de bladgroenten en zonnig, half schaduw.

Snijbiet - veelkleurigRassen

Gewone Groene is een veelvoorkomend ras dat als spinazie wordt geteeld.
Onder de naam Bright Lights of Multicoloréwordt een mengsel van veelkleurige snijbiet aangeboden. Erg leuk.
Rhubarb Chard heeft mooie rode bladstelen.
Lucullus is er voor zowel de steel als het blad.
Steelrassen zijn Goudgele Witribbige, Dondergroene Gekrulde Witribbige enz. Wij telen Argenta – Bietola da coste verde a costa larga. Uit Italië meegenomen. Een zilversteel met groot groen blad.

Oude rassen: Volgens sommige zaadhandelaren is bright lights iets uit het grijze verleden.

Zaadteelt

Bieten, dus ook snijbiet, zijn kruisbestuivers. Om verbastering te voorkomen dus nooit biet en snijbiet in hetzelfde seizoen voor zaad telen.
[2] raadt aan voor zaadteelt in juni-juli speciaal te zaaien. De mooiste exemplaren ter plaatse laten overwinteren. (Het loof kan afsterven door de vorst.) In augustus-september van het jaar daarop, kan het zaad worden geoogst.

Ziekten en belagers

Zwarte bonenluis. Dat is ongeveer het enige dat bij ons de snijbiet aanvalt. En een enkele keer een rups of slak. [2] rept nog van valse meeldauw, bietenvlieg, schimmels en virusziekten. [4] zegt dat snijbiet een goede groente is die zonder ziektedruk kan worden geteeld.

Literatuur: [1] Food Plants of the World; [2] Handboek Ecologisch Tuinieren; [3] Planten voor Dagelijks Gebruik; [4] Groente & Fruit Encyclopedie; [5] Wikipedia 09-06-2009; [6] Groentekookboek [7] USDA National Nutrient Database for Standard Reference

4 gedachten over “Snijbiet”

  1. Goedemiddag,

    Ik wilde opmerken dat het een goed geschreven artikel is. Waarbij mij opviel dat de verlinking naar Snijbiet of Warmoes niet werkt. Als aanvulling op bewaring wil ik aangeven dat bewaren in een natte theedoek het erg goed doet. Daardoor heb ik het noodgewijs eens meer dan een week in kunnen smakelijk houden. Over voedingswaarde kan ik geen uitspraak doen behalve dat die logischer wijze is afgenomen.

    Beantwoorden
    • Dank! De plantbeschrijving dateert van juni 2009. Daarna is de site wel drie of vier keer omgebouwd – met de tijd meegegaan, maar de link is niet aangepast. Nu wel. Overigens verdient het hele stuk actualisering. In de afgelopen elf jaar zijn vele bronnen ontsloten en ook mijn boekenkast is verder rijkelijk gevuld.

      Beantwoorden
  2. toch een vraag over het ter plekke zaaien. Bij mij worden de zaailingen zodra ze op komen, gegeten door de vogels.
    is dit een bekend fenomeen?
    ik lees er niets over.

    Beantwoorden
    • We hebben, lang geleden, wel eens last gehad van duiven, die zich tegoed deden aan plantjes. Maar zoals je het nu schetst, nee. Daar zijn wij niet bekend mee. Bij rondleidingen vertellen we wel over een natuurlijke balans die (alweer jaren geleden) is ontstaan, we hebben eigenlijk geen last van echte plagen. Dus ik kan mij voorstellen dat de vogels iets te eten zoeken en dan je zaailingen pakken. Het kan ook met klimaatverandering te maken hebben: het voedsel dat ze normaal eten moet nog komen, of is alweer weg, dus gaan eten ze de jonge plantjes.

      Beantwoorden

Plaats een reactie