Recepten met biet

Biet

Beta vulgaris subsp. vulgaris of beta vulgaris var. esculenta
Biet, kroot, beetwortel (Nederlands); Bete, Rübe, Rahne (Duits); beetroot (Engels); betterave (Frans); barbietola (Italiaans); remolacha (Spaans)

Historie

De biet is voortgekomen uit de wildebeta vulgaris var. maritima – in het Engels ‘sea beet’ en in het Nederlands strandbiet. Deze komt voor langs de kust van zuidelijk Europa en west Azië.

Historisch onderzoek maakt duidelijk dat de biet al bij de Assyriërs (2000 – 600 v. Chr.) bekend was. De Romeinen hebben de biet in Europa verspreid. De rode biet (beta vulgaris var. ruba)  stamt uit de eind negentiende, begin twintigste eeuw. (In Groentekookboek zegt Jane Grigson dat met name de Duitsers hard hun best hebben gedaan bieten te telen – en te verspreiden.)

Er zijn verschillende soorten bieten: suikerbiet, voederbiet, consumptie biet (var. esculenta, de rode biet e.a.) en snijbiet. De eerste twee behandelen we niet, de laatste heeft een eigen lemma. Klik hier.

We kennen de ronde rode biet (diverse rassen), de cylindervormige rode biet (cylindra), de gele biet, de witte biet (alba), de chioggia biet (rood-wit geringd van binnen). Enfin, er zijn legio vormen van.

Culinair

De opgezwollen wortels (knollen, maar dat zijn het eigenlijk niet) worden gegeten en soms het (jonge) blad. Van snijbiet wordt alleen het blad gegeten. Zie daar.

Rauw (eerst schillen), geroosterd of gekookt verwerken. De kooktijd bedraagt een uur tot twee uur. Na het koken kunt u de bieten met de hand pellen. Dat kan al snel onder de koude kraan. U kunt bieten ook in de oven laten garen. Pak ze in eigen loof of aluminiumfolie in. Leg ze 3 a 4 uur op 150 graden in de oven. Daarna pellen.
Bieten worden warm of koud gegeten. In plakjes, blokjes of geraspt. Of in zuur bewaard.

Bewaren

Koken, schillen, in plakjes snijden en in zuur leggen. Maar dat is helemaal niet nodig om ze te bewaren. Bieten kunnen zo van het land, heel goed, hoewel rasafhankelijk, worden bewaard. De late oogst. Draai het loof eraf. Bewaar koel. Tegen de winter inkuilen of iIn kistjes met klam zand  in de kelder. Oppassen op schimmel, oppassen op uitdroging.

Voedingswaarde

Per 100 gram gekookt:

caloriën laag: 44 kcal
mineralen kalium; calcium; goede bron van magnesium en mangaan
vitamine C redelijk

Teelt

Zaaien Het zaad zit in kurkachtige zaadkluwen met 1 tot 5 zaadjes erin. Soms zijn de kluwen al uit elkaar gevallen.
Medio maart (vroeg) tot begin eind juni (normaal).
Probeer het zaad op 5 cm uit elkaar te leggen, 1 – 2 cm diep.
Uitplanten n.v.t. bieten worden ter plekke gezaaid en uitgedund.
Oogst zomer en nazomer tot de vorst

Plantafstand: 10 cm in de rij; 30 cm tussen de rijen.

Water: In droge perioden, anders krijg je taaie knollen. Dus moestuiniers op zandgrond: let op uw bieten. (In de praktijk loopt dit wel los.)
Bieten wortelen overigens diep. De verdikte wortel zit aan het aardoppervlak, maar de dunne wortels kunnen wel 30 cm diep gaan.

Tip: Mulch! Dat houdt tevens de grond koel en daar houden bieten van.

Bemesting

Weinig tot geen mest of compost, ongeacht grondsoort. (Maar wel weer iets meer dan andere wortelgroenten – wij houden hier in de praktijk geen rekening mee: het is een bed met wortelgroenten, iedereen is gelijk.) Op zandgrond veel kali, andere grondsoorten matig kali. Kali zit in houtas.

Bodem & standplaats

Behoorlijk vochthoudende grond. Ze groeien het best in koele condities, dus mulchen helpt, net als buurplanten die de bodem in de schaduw houden. Slechte buren zijn overigens aardappel, prei, spinazie en maïs. Goede buren zijn kolen, sla, knoflook, courgettes, augurken, koriander, dille, snijbonen.

Rassen

Ronde bieten bestaan er erg veel. Ze heten iets met ‘kogel’ of ‘Detroit’.

Oude rassen: Chioggia (vroeg – mooi rood-wit geringd, licht zoet); Burpee’s golden (geel); Detroit Dark Red is een goede bewaarbiet. (Net als Long Season.)

Nieuwe rassen: allerlei hybriden, waar F1 achter staat.

Zaadteelt
Bieten zijn kruisbestuivers. Na bewaring in de winter de knollen weer planten. De bloei is in de zomer. “Bij zaadteelt oogst men kluwen die ongelijk van vorm zijn,” staat in [2]. Waarom is onduidelijk.
Overigens: bij koele perioden (onder de 10 graden) willen bieten wel eens gaan schieten. Eigenlijk is dat niet de bedoeling, maar je kunt er gebruik van maken….

Ziekten en belagers

Amper. Er zijn wel veel belagers, en soms zie je dat de buitenkant van de biet wat is aangevreten (een slak), maar daar houdt het wel bij op. Tenzij je echt pech hebt. Lees [2].
Kiemschimmels voorkom je door in niet te natte grond te zaaien, bestrooi de zaairegels met grof zand.
In de zomer van 2014 bleek dat de woelmuis een grote belager is. Door de milde winter waren er zeer veel muizen. Lees dit.

Literatuur: [1] Food Plants of the World; [2] Handboek Ecologisch Tuinieren; [3] Planten voor Dagelijks Gebruik; [4] Groente & Fruit Encyclopedie;[5] Wikipedia 25-03-2008; [6] USDA National Nutrient Database for Standard Reference

Plaats een reactie