Schoon water van Kilian - De Tuinen van MergenMetz

Van mei tot september 2010 liep het project Emscher Kunst in het Ruhrgebied. Langs deze rivier, tussen Recklinghausen en Oberhausen waren pakweg twintig projecten van veertig kunstenaars te zien. En Kilian Water speelde daarin een o.i. zeer essentiële rol. Vandaar dat we daar nu op terugkomen.

Het kleine Kilian Water is groot in natuurlijke zuivering.

Eerst een stukje boeiende context; gevolgen van de industriële revolutie.

Open riool

Het water van Kilian - Emscher onder kanaal

Het Ruhrgebied was (en is nog steeds) culturele hoofdstad 2010. Eigenlijk had het Emschergebied moeten heten, want dat is de rivier die dwars door dit dichtbevolkte industriële gebied loopt. (Op de kaart hierboven: de Ruhr loopt er “horizontaal” onder.)
Omdat er veel mijnbouw in dit gebied was, konden riolen, vanwege de kans op verzakkingen, niet ondergronds worden aangelegd. Al in lang vervlogen tijden werd er dus door industrie en de steden op de Emscher geloosd. Zo is de rivier verworden tot een grote afvoerpijp; een cloaca maxima. Reeds in 1899 werd de coöperatie Emschergenossenschaft opgericht om maatregelen te nemen tegen overstromingen en dergelijke: de Emscher werd in een betonnen bedding “gegoten”. En zodoende kreeg het nog meer het karakter van een afwateringskanaal.
Pakweg vijfentwintig jaar na de Tweede Wereldoorlog veranderde het Ruhrgebied. De Emscher veranderde mee. Vanaf 1990 wordt eraan gewerkt de rivier haar oorspronkelijke karakter terug te geven. En omdat er geen mijnbouw meer is en de kans op verzakkingen vrijwel nihil is, zijn er de afgelopen jaren ondergrondse riolen aangelegd.

Emscher-eiland

Het Emscher-eiland (Emscherinsel) is een 34 km lange strook tussen het Rhein-Herne-Kanal (schoon water) en de Emscher (nog vies). Van Castrop-Rauxel, waar de kruising met het RH-Kanal is (zie foto hierboven, de Emscher gaat onder het kanaal door) tot Oberhausen, waar de Emscher noordwaarts afbuigt. Op de grens van de gemeenten Oberhausen, Dinslaken en Duisburg ligt een van de grootste zuiveringsinstallaties van Europa. Daarna is het water schoon en mondt de rivier in de Rhein/Rijn uit.

Between the Waters

Rond het Emscher-eiland werd in het kader van Ruhr 2010 een van de grootste kunstprojecten gerealiseerd. Emscher Kunst 2010. Twintig projecten. Veertig kunstenaars. En Kilian Water.

Kunstenares Marjetica Potrc en Ooze Architects (Rotterdam, Parijs) bedachten het project Between the Waters. Tussen de Emscher, links, en het Rhein-Herne-Kanal rechts werd een waterzuiveringsproject gerealiseerd. Kilian Water voerde het essentiële biotechnologische werk uit.

Linksboven, die gele dingen, zijn twee toiletten voor de bezoekers. In de twee rode containers werden helofytenfilters aangelegd en vervolgens werd het vuile water dusdanig gezuiverd dat het niet alleen in een recreatie-/speelobject werd gebruikt, maar ook kon worden gedronken.

Schematisch (hierboven): De linker zwarte balk is de vieze Emscher. De rechter blauwe balk is het schone Rhein-Herne-Kanal. De groene vlakken zijn de helofytenfilters en de blauwe vlekken waterreservoirs – om de wc’s door te spoelen, om te spelen.

Een helofytenfilter moet blijven leven. Als er te weinig passanten zijn die van de wc’s (geel) gebruik maken, dan wordt er water uit de Emscher opgepompt. De benodigde elektriciteit werd voorzien door zonnepanelen op de toilethuisjes.

Het water van Kilian - wc — Een wc hokje.

Het water van Kilian - waterzakken — Waterreservoirs. En om te spelen.

Het water van Kilian - drinkwater tappen — Drinkbaar water. Het door Kilian Water gezuiverde vieze water stroomt het kanaal in, maar kan ook worden getapt.

De natuur

De natuur is zo gek nog niet. Het project toont aan dat met eenvoudige middelen afvalwater om te vormen is tot schoon, drinkbaar water.

En wat hebben wij met Kilian?

Een jaar of drie geleden lieten we, tot onze grote tevredenheid, onze waterzuivering en zwemvijver aanleggen door Kilian Water. We hebben eigenaar Gerrit Box leren kennen als een onconventioneel ondernemer waarop je heel goed kunt bouwen. Dus een beetje reclame voor hem, mag wel eens. Gerrit doet het zelf namelijk niet.