Warmoes of snijbiet

In het Nederlands wordt snijbiet ook wel met warmoes aangeduid. Dat is eigenlijk onjuist, hoewel taal en begrippen in de tijd evolueren. Warmoes is de oude verzamelnaam voor allerlei (war) bladgroenten (moes). Vroeger lag rond een grotere plaats of stad een stadsboerderij, de zgn. warmoeshof. Daar werd heus niet alleen maar snijbiet geteeld. (In Amsterdam doet de Warmoesstraat daar nog aan denken. Ooit, toen de stad kleiner was, lag daar kennelijk ergens de of een stadsboerderij.)

Lees hier wat Lizet Kruyff erover schrijft. Haar ken ik uit mijn Vergeten Groenten tijd en zij heeft mij wijs gemaakt op dit gebied.

De Verstandige Kock

In het oud Nederlandse kookboek De Verstandige Kock (1669) heeft men het al over warmoes. 

Het volgende hebben we schaamteloos gekopieerd van de erg boeiende website Kookhistorie van Marleen Willebrands. Zij heeft De Verstandige Kock en andere oude kookboeken o.a hertaald.

De Verstandige Kock - warmoes.gif

Om warmoes te koken
Neemt schoon putwater, doet een of twee oubacke ronde wittebrooden daerin naerdat ghy veel gelieft te koken. Hanght'et over 't vuur en scherft terwijl het moes van kervel, biet, wat foeliebladers, bernagie of buglosse, de eerste bladerkens van zwarte aelbesien en van goutsbloemen, oock parey en kattekruydt, een weynigh spenagie, maer geen suringh, die sou het te vael maken. Als het kleyngescherft is en het water met het broodt een wijl gesoden hebbende tot het aen stucken is, doet het dan daerin en latet soo gaerkoken. Dan boter en zout, naer u believen.

Om warmoes te koken (hertaald recept)
Neem helder putwater en doe er één of twee oudbakken, ronde, witte broden in, naar gelang u veel wilt koken. Hang de ketel boven het vuur en scherf intussen het blad van kervel, snijbiet, wat foelieblaadjes, bernagie of ossentong, de eerste blaadjes van zwarte aalbessen en van goudsbloemen, ook wat prei en kattekruid, een beetje spinazie, maar geen zuring, want die zou het te bleek maken. Als dit fijngehakt is en het brood een tijdje in het water heeft gekookt tot het aan stukken is, doe dan de moeskruiden bij het brood en laat ze zo gaarkoken. Doe er dan naar smaak boter en zout bij

Mengelmoes van blad

Het aardige van dit stuk is, is dat het heet 'Om Warmoes te koken' en het geeft vervolgens een opsomming van blad van kervel, snijbiet, bernagie, spinazie, kattenkruid, enzovoorts. Kortom een mengelmoes van groen blad. Een warmoes. Waarmee o.i. dus absoluut niet gezegd is dat warmoes dus gelijk is aan snijbiet. Eerder lijkt het tegendeel te worden bewezen.

Marleen Willebrands laat het een beetje in het midden. Zij schrijft wel dat 'warmoes ook wel snijbiet wordt genoemd' – dat lijkt ons een abusievelijke omkering van feiten.
Maar wie zijn wij om de taalpurist uit te hangen? Wij noemen het snijbiet. Punt uit

Plaats een reactie